NOS Nieuws•
Russische en Belarussische vertegenwoordigers mogen dit jaar weer bij de uitreikingen van de Nobelprijzen zijn, heeft de organisatie bekendgemaakt. Het leidde tot onbegrip bij onder meer de Zweedse premier Kristersson.
De organisatie sloot vorig jaar nog vertegenwoordigers van Rusland en Belarus uit vanwege de oorlog in Oekraïne. Dit jaar meldt de Nobel Foundation echter dat alle landen met diplomatieke missies in Zweden en Noorwegen zijn uitgenodigd omdat dat “de mogelijkheid schept om de belangrijke boodschap van de Nobelprijs aan iedereen over te brengen”. De Nobelprijzen worden jaarlijks op 10 december uitgereikt in Zweden, met uitzondering van de Nobelprijs voor de Vrede, die in Noorwegen wordt uitgereikt. Ook Iran is weer uitgenodigd.
De Zweedse minister van Werkgelegenheid Johan Pehrson noemt de toevoeging van Russische en Belarussische vertegenwoordigers “extreem onverstandig”. Premier Kirstersson benadrukte dat het aan de organisatie is, maar dat hij Rusland niet had uitgenodigd als hij de keus had gehad. “Het is belangrijk om Rusland op iedere manier te isoleren, zowel op militair als op economisch gebied.” Kristersson wilde nog niet zeggen of hij de uitreikingen bijwoont.
Uitgesprokener
Andere politici zijn uitgesprokener. Zo zegt Muharrem Demirok, van oppositiepartij Centrumpartij dat hij uitkeek naar de uitreiking, “maar zolang Rusland oorlog blijft voeren met Oekraïne kan ik niet hetzelfde feest als hun ambassadeur bezoeken”. Die mening wordt gedeeld door onder anderen leider van de Groenen in Zweden Märta Stenevi.
Ook vanuit Belarussische hoek klinkt kritiek op het besluit. Zo stelt Sviatlana Tsikhanouskaya, een prominent oppositiefiguur, dat Belarus “een niet-legitiem regime is op welk evenement dan ook”. “Het zou beschamend zijn als de ambassadeur van het regime aanwezig is, terwijl Nobelprijswinnaar Ales Bialiatski gemarteld wordt in de gevangenis en wordt geïsoleerd zoals duizenden andere Belarussen. Mensenrechtenactivist Bialiatski won vorig jaar de Nobelprijs voor de Vrede en werd in maart van dit jaar in Belarus veroordeeld tot tien jaar celstraf.
Voet bij stuk
Voorzitter van de Nobel Foundation Vidar Helgesen houdt voorlopig echter voet bij stuk. Volgens hem is er een wereldwijde trend waarbij “er steeds minder dialoog is tussen mensen met verschillende standpunten”. Volgens hem zijn de uitnodigingen gestuurd als reactie daarop. “We breiden het aantal uitnodigingen uit om het belang van vrije wetenschap, vrije cultuur en vrije en vredelievende samenlevingen te vieren en te begrijpen.”
Gisteren werd ook bekend dat de Russische regering journalist en Nobelprijswinnaar Dmitri Moeratov als ‘buitenlands agent’ aanmerkt. Deze woorden worden door de regering vaker gebruikt om Russen die kritisch zijn de mond te snoeren.