Meeste maatschappelijke organisaties betreuren val kabinet, behalve die van de boeren
Maatschappelijke organisaties reageren verdeeld op de val van Rutte IV. Velen betreuren de val, omdat een demissionair kabinet niet het beleid kan invoeren waar ze op wachten. Anderen, bijvoorbeeld boerenorganisaties, hopen dat Tweede Kamerverkiezingen in hun voordeel werken.
Lees hier hoe er zoal op de val van het kabinet wordt gereageerd:
Schouten (ChristenUnie): heel zwaar moment
Vicepremier Carola Schouten van de ChristenUnie spreekt van “een zeer zwaar moment”. “We zijn zeer ver gegaan, ook in zaken waar het voor ons niet makkelijk is. Maar het is niet gelukt. Ik voel die verantwoordelijkheid heel zwaar”, zegt ze.
Op de vraag of haar partij de stekker eruit getrokken heeft zegt ze: “Zo hebben we het helemaal niet gesproken. Het gezin, dat kinderen opgroeien bij hun ouders, is een kernwaarde voor ons. Daar zijn we steeds helder over geweest.”
Carola Schouten: ‘Gezocht naar mogelijkheden, maar niet gelukt’
Tot tranen geroerde Van der Burg: ik heb mensen oplossingen beloofd
De VVD-staatssecretaris Asielzaken Van der Burg vindt het heel erg vervelend dat het kabinet is gevallen, vooral voor de mensen die zich inzetten om oplossingen te zoeken voor de opvang van asielzoekers. “Ik heb al die mensen in Ter Apel, bij het COA, bij gemeenten en op het ministerie beloofd dat ik alles zal doen om hun te helpen en daar zal ik ook verder mee gaan”, zei Van der Burg die zijn tranen probeerde in te houden. Hij zegt dat er geen mensen meer in het aanmeldcentrum Ter Apel in het gras moeten slapen, zoals vorig jaar gebeurde. “Morgen ga ik weer aan het werk.”
Van der Burg met tranen in de ogen: ‘Ik had ze een akkoord belooft’
Hoekstra: “val kabinet onnodig en niet uit te leggen”
CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra reageert fel op de val van het kabinet. “Zeer teleurstellend, onnodig en niet uit te leggen aan de mensen in het land.” Hij had gehoopt dat de coalitiepartijen verder hadden willen gaan om de crisis op te lossen. “Je moet voorbij het uiterste gaan.” De toestroom van asielzoekers “overstijgt de spankracht van de samenleving”, meent hij.
Als voorbeeld noemde hij de asielzoekers die vorig jaar buiten moesten slapen in Ter Apel. “Die problemen zullen nu eerder groter dan kleiner worden”, aldus Hoekstra.
Wopke Hoekstra teleurgesteld: ‘Aan de mensen in het land niet uit te leggen’
CU-leider Bikker: ‘Niet gelukt om te komen tot pakket dat we gezamenlijk kunnen dragen’
Volgens ChristenUnie-leider Mirjam Bikker is het “helaas samen met de andere partijen – die vanzelfsprekend hun eigen uitgangspunten hebben – niet gelukt om te komen tot een pakket dat we gezamenlijk kunnen dragen.” Om die reden steunt de partij de aankondiging van Rutte om het ontslag van het kabinet aan te bieden.
Bikker benadrukt nog eens het standpunt van CU in de asielcrisis: “Voor ons is een van de waarden die belangrijk is bij voorstellen, dat kinderen opgroeien bij hun ouders, zodat zij voor hen kunnen zorgen. Als gezinspartij staan wij daar voor. Zo hebben we de verschillende voorstellen gewogen.”
‘ChristenUnie was zeker niet tegen inperken migratiestroom, maar we hebben onze principes’
Tweede Kamer debatteert maandag over val kabinet
De Tweede Kamer gaat maandag in debat over de val van het kabinet, heeft premier Rutte aangekondigd. Hij zou die dag eigenlijk een bezoek brengen aan het aardbevingsgebied in Groningen, onder andere naar aanleiding van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie. Dat bezoek wordt nu verzet.
D66-leider Kaag: betreurenswaardig dat verschillen onoverbrugbaar waren
Ook Kaag benadrukt dat het gezamenlijke beslissing was van de vier coalitiepartijen om te stoppen met het kabinet. Wel heeft ze voorzichtige kritiek op het optreden van premier Rutte tijdens de onderhandelingen de afgelopen dagen. “Er kwam onnodige spanning in het proces. Dat is ontzettend spijtig.”
Ze heeft nog niet besloten of ze opnieuw lijsttrekker wil worden voor D66.
‘Er kwam onnodige spanning in het proces. Dat is ontzettend spijtig.’
Rutte wil nadenken of hij verder wil als VVD-leider
De premier zegt dat hij wel de energie en ideeën heeft om verder te gaan als leider van de VVD. Maar hij wil nu dat besluit nog niet nemen en eerst overleggen met de partijtop. “Ik ga er nog even rustig over nadenken.”
‘Er is niet één partij die de stekker eruit getrokken heeft’
Rutte zegt dat de vier partijen gezamenlijk tot de conclusie zijn gekomen om niet verder te gaan. Het is niet alleen de ChristenUnie geweest die niet meer verder wilde, aldus de premier.
Rutte: jammer dat we door deze scheiding het werk niet af hebben kunnen maken
De premier spreekt zijn waardering uit voor de ministersploeg en vindt het jammer dat hij niet door kan gaan met dit kabinet.
Rutte reageert op vallen kabinet: ‘Verschillen zijn onoverkomelijk’
Val is ‘zeer betreurenswaardig’, ‘Het valt me zwaar’
De premier noemt migratie een groot maatschappelijk probleem, waar het niet is gelukt om het met elkaar eens te worden. Rutte noemt dat “zeer betreurenswaardig.” Hij zegt dat het hem zwaar valt. “We kunnen er niet omheen. Het kabinet gaat demissionair verder.”
Rutte: schriftelijk ontslag hele kabinet bij koning, morgen bijpraten
Premier Rutte dient het ontslag van het hele kabinet in bij de koning, zegt hij in zijn persconferentie over de val van het kabinet. Hij doet dat schriftelijk, omdat de koning nu op vakantie is. De koning komt terug van zijn vakantiebestemming en morgen gaat Rutte naar Huis ten Bosch.
Heerma (CDA): onverantwoord hard optreden door Rutte
CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma noemt de val van het kabinet “heel slecht voor Nederland”. Hij heeft harde kritiek op het optreden van premier Rutte, die de discussie de afgelopen week op scherp zette en de toekomst van het kabinet op het spel zette. “Zijn opstelling was onverantwoord hard, bijna roekeloos”, zegt Heerma. Het heeft er volgens hem niet toe geleid dat we meer grip krijgen op migratie. “En het heeft ons ook niet dichter bij elkaar gebracht.”
‘Verkiezingen pas half november’
De Tweede Kamerverkiezingen zullen waarschijnlijk half november zijn, blijkt uit informatie van de Kiesraad. De wettelijke termijn is 90 dagen na de val van een kabinet, maar daar moeten nog vakanties bij worden opgeteld; de zomervakantie en de herfstvakantie. Ook moeten gemeenten zich goed kunnen voorbereiden op het klaarmaken van de stemlokalen. De Kiesraad zal pas officieel een advies geven over de nieuwe verkiezingsdatum als de verkiezingen officieel zijn aangevraagd.
Verbazing en frustratie in Groningen dat kabinet nu wél valt
Volgens de commissaris van de Koning in Groningen René Paas is het “ongelooflijk” dat het kabinet niet is gevallen over de parlementaire enquête naar de aardbevingsschade, maar wel over de asielcrisis.
“In het landsbelang, en met de mondiale instabiele energiecrisis en de oorlog in Oekraïne was het zeer ongewenst om het kabinet te laten vallen op een vernietigend rapport over Groningen”, zegt Paas tegen persbureau ANP. “Enkele weken later kan dat wel, om puur politieke redenen.”
De Groninger Bodem Beweging is “zeer verbaasd” over de val van kabinet, zegt voorzitter Merel Jonkheid tegen ANP. De belangenorganisatie verwacht niet dat dit veel effect zal hebben op het beleid rondom de aardbevingsproblemen. “Maar wat er nog niet is, is de wet die bepaalt wat er moet gebeuren na het sluiten van het gasveld. Dat soort dingen zijn wel spannender.” Het gaat “maanden duren” voor er een nieuw kabinet is, verwacht ze.
De uitvoering van de programma’s om huizen te versterken in Groningen mag “beslist niet” stil komen te liggen door de val van het kabinet, reageert Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, bij ANP. “In het verleden is bij de versterking al een paar keer op pauze gedrukt, ook tijdens de formatie van het vorige kabinet. Dat heeft weinig goeds gedaan voor Groningen, dat moeten we beslist niet hebben”, besluit hij.
Vluchtelingenwerk: kabinet is op morele grens gestuit
Vluchtelingenwerk Nederland concludeert dat het kabinet bij het zoeken naar een compromis over het migratievraagstuk op een “morele grens” is gestuit. Die grens lag bij het voornemen om een quotum voor gezinshereniging in te voeren. “Kinderen bewust achterlaten is een begrijpelijke brug te ver.”
De organisatie wijst erop dat ook een demissionair kabinet moet voorkomen dat er bij aanmeldcentra mensen buiten moeten slapen. “Dit is niet alleen een wettelijke plicht, maar ook een eis van het gerechtshof in de zaak die wij hierover aanspanden. Ook demissionair zal het kabinet er alles aan moeten doen om zich aan de wet en deze rechterlijke uitspraak te houden.”
Boerenorganisatie LTO: ‘Val kabinet leidt tot meer onzekerheid boeren’
De val van het kabinet “betekent onzekerheid voor boeren, tuinders, kwekers en telers”. Dat zegt LTO-voorzitter Sjaak van der Tak in een reactie tegen persbureau ANP. “De toch al moeizame zoektocht naar toekomstperspectief duurt voort.”
Van der Tak hoopt dat er snel een nieuw kabinet komt dat handelt in het belang van boeren en tuinders. De Provinciale Statenverkiezingen hebben volgens Van der Tak laten zien “dat mensen veel waarde hechten aan de Nederlandse landbouw”. Bij deze verkiezingen behaalde de BBB een grote overwinning. Van der Tak verwacht dat nieuwe verkiezingen “dit beeld bevestigen”.
Caroline van der Plas sluit premierschap niet uit als BBB grootste wordt
BBB-leider Caroline van der Plas wil als de BBB na de verkiezingen de grootste partij wordt niet per se premier worden. “We hebben goede kandidaten in ons hoofd die dat zouden kunnen. Die ga ik niet nu noemen. Die mensen hebben nu nog een baan”, zei ze tegen de NOS.
Maar “als het ervan komt, komt het ervan”. Ze wil dan premier worden “voor Nederland en niet van Nederland” en in het land zichtbaar zijn. “We kunnen heel goed een minister van Buitenlandse Zaken de buitenlandse kwesties laten doen. We hadden vroeger Luns, die deed dat ook uitstekend.”
Over de verkiezingscampagne maakt ze zich geen zorgen. “Alle spandoeken liggen nog in de schuren, die kunnen morgen weer in de weilanden staan. Wij rollen gewoon door van de ene campagne in de andere. We gaan gewoon door met waar we mee bezig waren.”
Van der Plas reageerde in Maastricht voor een camera, bekijk haar reactie hier:
Van der Plas over val kabinet-Rutte IV: ‘Goed moment voor BBB’
Binnenhof loopt langzaam vol na val kabinet
Bij het Binnenhof hebben zich tientallen mensen verzameld in afwachting van de aftocht van kabinet-Rutte IV. “Ik las net dat het gevallen was. Ik zei: ‘We gaan even naar het Binnenhof, we gaan even kijken'”, zegt een vrouw.
Een andere man laat weten dat de val van het kabinet voor hem onverwachts kwam. “Ik vind het vooral mysterieus waarom de VVD zo hard op dit dossier bleef drukken”, zegt hij.
Binnenhof loopt vol na val kabinet: ‘Rutte heeft het land aardig naar de klote geholpen’
VNO-NCW en MKB-Nederland: ‘Problemen mogen niet blijven liggen’
VNO-NCW en MKB-Nederland zijn teleurgesteld over de val van het kabinet. Volgens de organisaties loopt Nederland “op diverse terreinen vast”. “Dat vraagt om slagvaardigheid en vooral om snelle uitvoering van al het beleid dat bijvoorbeeld ten aanzien van klimaat en energie al is gemaakt. We mogen daar onder geen beding verdere vertraging oplopen.”
Ook de problemen op het gebied van koopkracht, arbeidsmarkt, woningbouw en stikstof mogen niet blijven liggen tot er een nieuw kabinet is, stellen VNO-NCW en MKB Nederland. “We gaan er dan ook van uit dat wetgeving voor en uitvoering van belangrijke dossiers doorgezet worden nu het kabinet demissionair is. Hetzelfde geldt voor de besluiten die nodig zijn in verband met de oorlog in Oekraïne.”
Natuurorganisaties: nu actie nodig, ‘Klimaatcrisis kan niet wachten’
Voor de natuur is het geen goed nieuws dat het kabinet is gevallen, laat Natuurmonumenten weten in een reactie aan persbureau ANP. “Nederland snakt naar oplossingen, bestuurlijke lef en daadkracht. Zo ook de natuur.”
Volgens Greenpeace was het kabinet-Rutte IV “een totale mislukking op gebied van natuur en stikstof”. Volgens de actiegroep is er nu ingrijpen nodig. “De klimaatcrisis kan niet wachten op Den Haag. Nieuwe verkiezingen gaan maanden duren, dat duurt allemaal echt te lang.”
Boerenactiegroepen blij met val kabinet
Actiegroepen van boeren reageren positief op de val van het kabinet. Mark van den Oever, voorman van actiegroep Farmers Defence Force, laat weten “door het dolle heen” te zijn. “De acties zijn voorlopig van de baan. We kunnen ons opmaken voor een nieuwe verkiezingsronde. We hebben vier jaar gevochten om dit voor elkaar te krijgen en nu is het eindelijk zo ver. We hopen dat de BBB groot wordt en dat de boereninvloed gaat stijgen.”
Ook Bart Kemp van Agractie vindt het “een goede zaak” dat het kabinet is gevallen. “Het kabinet heeft voor grote commotie gezorgd op het gebied van stikstof en landbouw. Er was geen draagvlak.” Agractie wil een “reset”. “En dat komt op deze manier dichterbij.” Ook hij hoopt dat BBB een belangrijke rol gaat spelen in een nieuw kabinet.
GroenLinks-leider Klaver: ‘Kabinet heeft niks voor elkaar gekregen’
Volgens GroenLinks-leider Klaver heeft “het politieke eigenbelang hoogtij gevierd” met het kabinet dat nu is gevallen. “Ze zijn niet in staat geweest om echt te doen wat nodig is voor Nederland. Er zijn alleen maar verliezers. Dat vind ik heel erg.”
“Ik heb in maart na de Statenverkiezingen een motie van wantrouwen ingediend. We zeiden: regeer of stap op. Dus ik denk dat ze niks anders konden dan opstappen, maar toch vind ik dat verdrietig. Ze zijn pas twee jaar aan het werk en hebben niets voor elkaar gekregen.”
Volgens Klaver moeten er nu snel verkiezingen komen “zodat er een kabinet kan komen dat doet wat nodig is voor Nederland”.
Het breekpunt: beperking van gezinshereniging
Het breekpunt draait om gezinshereniging, het naar Nederland halen van de familie van vluchtelingen die in Nederland asiel hebben aangevraagd. De VVD wil het voor een bepaalde groep vluchtelingen moeilijker maken om ook naar Nederland te komen. Het gaat daarbij om mensen die op de vlucht zijn voor een oorlog. Alleen asielzoekers die persoonlijk worden bedreigd, bijvoorbeeld om hun geaardheid of politieke vluchtelingen mogen hun familie hierheen laten komen wat de VVD betreft.
Voor de ChristenUnie is het beperken van de gezinshereniging de rode lijn, waar, zo waarschuwen ze al dagen, de VVD niet overheen moet gaan. De VVD doet dat wel, omdat de liberalen denken dat dit een goede manier is om te voorkomen dat er te veel asielzoekers naar Nederland komen.